Hoge Raad 28 januari 2014, ECLI:NL:HR:2014:184

“2. Overwegingen

Bij vonnis van deze rechtbank d.d. 30 maart 2009 is voornoemde veroordeelde (onherroepelijk) veroordeeld ter zake van, voor zover hier van belang:

Verduistering gepleegd door hem die het goed uit hoofde van zijn persoonlijke dienstbetrekking onder zich heeft, meermalen gepleegd.

(…)

De rechtbank is van oordeel dat op grond van het onder voormeld parketnummer aangelegd straf- en ontnemingsdossier alsmede op grond van het onderzoek ter terechtzitting in zowel de strafzaak als de ontnemingszaak, aannemelijk is geworden dat veroordeelde door middel van of uit baten van de feiten waarvoor hij bij voornoemd vonnis is veroordeeld wederrechtelijk voordeel heeft verkregen.

Veroordeelde heeft, blijkens voornoemd ontnemingsdossier, verklaard dat hij de weggenomen horloges in zijn handen heeft gehad en dat hij ze vervolgens aan een derde heeft gegeven.

Uit de stukken blijkt dat twee horloges, waaronder een zogenoemde Big Pilot, op 18 februari 2008 is gekocht voor ongeveer 60% van de winkelwaarde door een juwelier. Het andere horloge, een Novecinto, is voor ongeveer 25% van de winkelwaarde door dezelfde juwelier gekocht. Van de overige 12 gestolen horloges is niet duidelijk of en zo ja voor welk bedrag deze zijn verkocht. Veroordeelde heeft verklaard dat hij niet degene is geweest die de horloges heeft doorverkocht. Nu uit het dossier niet duidelijk blijkt wat de omvang van het wederrechtelijk verkregen voordeel van veroordeelde is, dient de omvang van dat voordeel te worden bepaald aan de hand van een schatting van de opbrengst die veroordeelde bij verkoop van de horloges in het illegale circuit minimaal zou hebben kunnen realiseren. De rechtbank gaat er in voorliggend geval vanuit dat de goederen in het ‘helingcircuit’ 20% van de inkoopwaarde opbrengen.

De rechtbank verwijst hierbij naar het arrest van de Hoge Raad van 14 februari 2006 (NJ 2006, 163).

Aldus dient allereerst de inkoopwaarde van de betreffende horloges te worden bepaald. In het proces verbaal van verhoor van veroordeelde d.d. 27 augustus 2009 wordt door de Koninklijke Marechaussee, behalve de winkelwaarde, ook de handelswaarde van de horloges genoemd. De door de Koninklijke Marechaussee in het ontnemingsdossier gebezigde term ‘handelswaarde’ is, blijkens de zich eveneens in het ontnemingsdossier bevindende gegevens van het IWC, gelijk aan de ‘douanewaarde’ van de betreffende horloges. Hieruit leidt de rechtbank af dat de in het dossier gebezigde term ‘handelswaarde’ niet gelijk is aan de term ‘inkoopwaarde’. De rechtbank zal derhalve de inkoopwaarde van de betreffende horloges schatten.

Zoals hierboven reeds vermeld is één van de horloges voor 60% van de winkelwaarde door een juwelier ingekocht. De rechtbank schat de inkoopwaarde van de horloges als volgt:

– ten aanzien van de horloges 2, 4 tot en met 12:

60 % van de winkelwaarde;

– ten aanzien van de horloges l, 3, 13 en 14 – bij gebreke van een winkelwaarde – :

60 % van de handelswaarde. De totale inkoopwaarde van de niet aangetroffen horloges schat de rechtbank derhalve op € 263.358,97 (60% van € 438.931,63).

In het helingscircuit zouden de horloges minimaal 20 % van de geschatte inkoopwaarde, te weten een bedrag van € 52.671,79 opbrengen (20% van € 263.358,97).

Gelet op het voorgaande schat de rechtbank het door de veroordeelde wederrechtelijk verkregen voordeel op een totaalbedrag van € 52.671,79.

De rechtbank ontleent de schatting aan de inhoud van de navolgende bewijsmiddelen:

• Hetgeen in het vonnis van 30 maart 2009 van deze rechtbank is weergegeven;

• Het proces-verbaal inzake strafrechtelijk financieel onderzoek met betrekking tot veroordeelde d.d. 24 juni 2009, met bijlagen;

• Het proces-verbaal van bevindingen inzake strafrechtelijk financieel onderzoek met betrekking tot veroordeelde d.d. 28 oktober 2009, met bijlagen;

• Het proces-verbaal van bevindingen inzake strafrechtelijk financieel onderzoek met betrekking tot veroordeelde d.d. 14 september 2009, met bijlagen.”

(i) Krachtens art. 511f Sv kan de schatting van het op geld waardeerbare wederrechtelijk verkregen voordeel slechts worden ontleend aan wettige bewijsmiddelen. Ingevolge art. 511e, eerste lid, Sv (in eerste aanleg) en art. 511g, tweede lid, Sv (in hoger beroep) is op de uitspraak op een vordering tot ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel art. 359, derde lid, Sv van overeenkomstige toepassing. Dat betekent dat die uitspraak de bewijsmiddelen moet vermelden waaraan de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel is ontleend met weergave van de inhoud daarvan, voor zover bevattende de voor die schatting redengevende feiten en omstandigheden.

(ii) Als wettig bewijsmiddel zal veelal een (in het kader van een strafrechtelijk financieel onderzoek opgesteld) financieel rapport in het geding zijn gebracht met een beredeneerde, al dan niet door de methode van vermogensvergelijking verkregen, begroting van het bedrag waarop het wederrechtelijk verkregen voordeel kan worden geschat. Een dergelijk rapport is doorgaans zo ingericht dat daarin onder verwijzing naar of samenvatting van aan de inhoud van andere wettige bewijsmiddelen ontleende gegevens gevolgtrekkingen worden gemaakt omtrent de verschillende posten die door de opsteller(s) van het rapport aan het totale wederrechtelijk verkregen voordeel ten grondslag worden gelegd.

In beginsel staat geen rechtsregel eraan in de weg om de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel uitsluitend op de inhoud van een financieel rapport als zojuist bedoeld te doen berusten.

(iii) Indien en voor zover een in het financieel rapport gemaakte gevolgtrekking is ontleend aan de inhoud van een of meer wettige, voldoende nauwkeurig in dat rapport aangeduide bewijsmiddelen en die gevolgtrekking – blijkens vaststelling door de rechter – door of namens de betrokkene niet of onvoldoende gemotiveerd is betwist, kan de rechter bij de opgave van de bewijsmiddelen waaraan de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel is ontleend, volstaan met de vermelding van (het onderdeel van) het financieel rapport als bewijsmiddel waaraan de schatting (in zoverre) is ontleend en het weergeven van die gevolgtrekking uit het rapport.

(iv) Indien door of namens de betrokkene zo een gevolgtrekking wel voldoende gemotiveerd is betwist, dienen aan de motivering van de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel nadere eisen te worden gesteld. In dat geval zal de rechter in zijn overwegingen met betrekking tot die schatting moeten motiveren op grond waarvan hij ondanks hetgeen door of namens de betrokkene tegen die gevolgtrekking en de onderliggende feiten en omstandigheden is aangevoerd, die gevolgtrekking aanvaardt. Indien de rechter de aan het financieel rapport of aan andere wettige bewijsmiddelen ontleende feiten en omstandigheden, die hij bij zijn oordeel daaromtrent betrekt en die redengevend zijn voor de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel, in de overwegingen (samengevat) weergeeft onder nauwkeurige vermelding van de vindplaatsen daarvan, is aan de uit art. 359, derde lid, Sv voortvloeiende verplichting voldaan. (Vgl. HR 26 maart 2013, ECLI:NL:HR:2013:BV9087, NJ 2013/544).